[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Estudo diacrónico que analiza a presenza das linguas prelatinas no noroeste da Península Ibérica e o seu posterior proceso de latinización. O autor advirte que neste campo de estudo cómpre conformarse coa elaboración de hipóteses, posto que son poucas e incompletas as fontes directas e indirectas que permitan a aproximación á devandita realidade. Así e todo, ao longo do traballo compleméntase a análise do material coa investigación realizada sobre a onomástica hispánica prerromana, cos froitos tirados dos distintos procedementos propios da lingüística histórico-comparativa, coas escasas noticias que achegan algúns autores clásicos ou cos que proxectan actualmente a sociolingüística dedicada ao contacto e substitución de linguas. Na primeira parte, trátanse os perfís de dúas linguas que na actualidade están en primeira liña de estudo: o celtibérico e o lusitano. É na Hispania prerromana, que durante décadas se tivo por máis intensamente indoeuropeizada, onde se situaban as terras que se coñecerían como Gallaecia e, respecto do material lingüístico indoeuropeo, non todo el é incontrovertiblemente céltico, senón que tamén hai outros elementos para os que se teñen ensaiado denominacións baseadas na posible procedencia xeográfica (lígures, ambróns, ilirios, véneto-ilirios ou alpinos), ofrecendo exemplos relacionados con fenómenos lingüísticos concretos que chegaron á actualidade e que se afastan dos do celta común. A continuación, afóndase no debate sobre a celtidade do lusitano e a consecuente discusión acerca da posible unidade lingüística prerromana na faixa occidental da Península Ibérica. Finalmente, neste apdo, trátase a presenza de materiais léxicos non indoeuropeos na lingua galega, apuntando que en determinados casos poderían ter orixes moi remotas, sobre as que se salientan dúas vías de penetración (pobos e linguas procedentes do resto de Europa e do Cáucaso e outras mediterráneas procedentes do norte de África e Oriente Próximo). Na segunda parte do traballo, dedicada á latinización da Gallaecia e á latinidade vulgar galaica, formúlase a hipótese de que a completa substitución da lingua ou linguas galaicas polo latín tivo que se dar a través dun proceso secular que tardou moito en chegar a todos os habitantes. Téntase ofrecer unha aproximación á unha cronoloxía da latinización no territorio peninsular, onde se pon de relevo a idea de que, concretamente no territorio estudado, produciríase o triunfo dun latín máis conservador por ser romanizado primariamente a partir da Baetica. A situación periférica resultou decisiva na conformación dunha latinidade vulgar galaica por dificultar a adopción de innovacións xurdidas na metrópole (achéganse exemplos de numerosas voces que o demostran). Conclúese que o proceso de latinización da Gallaecia resultou moi intenso, como corresponde a unha romanización que foi máis serodia e rural ca doutras áreas ibéricas pero non por iso menos profunda.