[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Estúdanse os factores que contribuíron para a persistencia na actualidade da fala do Val do río Ellas (noroeste da provincia de Cáceres), sostendo que se debe a unha conxunción de varias causas, tanto xeográficas coma de tipo social. En primeiro lugar, preséntanse moi brevemente as hipóteses baralladas ao longo do séc. XX e comezos do XXI para explicar a orixe das variedades lingüísticas utilizadas no val. A seguir, detállase que esa zona foi foco de referencia no seu contorno ata o séc. XIX e indícase que a súa situación liminar, en zona de fronteira, puido ser un factor importante para a conservación desas variedades. Tamén se desenvolve a cuestión identitaria, a propia percepción dos habitantes do val como diferente do resto da poboación estremeña. Considérase interesante a denominada 'capacidade fonética da fala', isto é, que mentres os habitantes do val teñen doada a pronuncia do castelán ou do portugués, os falantes desas linguas precisan aprender determinados fonemas para acceder á 'fala', o que contribúe a marcar distinción e diferenza. Coméntase que tamén é positivo para a supervivencia o feito de que o nome usado para denominar en conxunto o valverdeiro, o lagarteiro e o mañego ('A fala') sexa amplo e pouco definitorio, evitándose así conflitos motivados por falar unha lingua que leva o nome doutra rexión administrativa, especialmente se está desprestixiada no imaxinario popular, como considera o autor que acontece co portugués de Estremadura ou co galego de Asturias, León e Zamora. A seguir, examínanse os usos lingüísticos adxudicados na comunidade á 'fala' e ao castelán e debátese sobre a causa das diferenzas lingüísticas existentes entre os concellos dos Tres Lugaris e o valor identitario destas. Na conclusión, lémbrase que a conservación da fala e da identidade dos Tres Lugaris viñeron xuntas da man e sintetízanse os factores antes sinalados como de posible relevancia para esta supervivencia. Por último, coméntase que o fenómeno da globalización, dunha banda, contribúe para a introdución con forza do castelán e o conseguinte esmorecemento da 'fala', mais, doutra, favorece que rexurda o valor da identidade local, o aprecio do propio. | Índice: Localización, periferia e fronteira | A capacidade fonética da Fala | O nome da Fala | Grupos e Fala | Conclusión [X.A.P.]