[Resumen extraído de la fuente original]

O Valego, Fala ou Xalimego entróncase na familia linguística galaico-portuguesa e, debido a súa evolución histórica e posición xeográfica, caracterízase por posuír trazos lingüísticos diacrónicos do leonés, e sincrónicos do portugués e castelán veciños. Así pois, o léxico desta lingua procede maioritarimente do antigo galego-portugués pero incorporou algunhas particularidades de todas as variedades e linguas coas que se relacionou en distintas épocas ao longo da historia. Deixando a un lado as numerosas voces común a portugués, galego, leonés e castelán, clasificaremos o resto do léxico segundo sexan as voces arcaísmos galego-portugueses, portuguesismos, galleguismos, leonesismos, extremeñismos, castelanismos e voces híbridas entre orixes varias. Deste modo, trataremos de aproximar a porcentaxe de voces de diferentes procedencias, co fin de obtermos un maior coñecemento sobre o vocabulario do valego e contribuírmos así ao seu estudo, conservación, difusión e rehabilitación para o futuro. Palabras chave: Val do Ellas, Val de Xálima, valego, xalimego, léxico, conservación.

The Valego, Fala, or Xalimego belongs to the Galician-Portuguese linguistic family and, due to its historical evolution and geographic position, it is characterized by the existence of both diachronic, Leonese linguistic features, and synchronic Portuguese and Spanish characteristics. Taking this into consideration, the lexicon of this language comes mostly from the old Galician-Portuguese, but as also it incorporates particular elements proceding from all of the variants and languages with which it had contact in different periods along the course of its history. Leaving to one side the numerous terms that are common to Portuguese, Galician, Leonese and Spanish, this study will classify the remainder of the lexicon according to origin in Galician-Portuguese archaisms, Portuguese, Galician, Leonese, Extremeño, Spanish, and hybrid forms of varying sources. In this way, we will attempt to approximate the percentages of words from several origins with the goal of securing better understanding of the Valego vocabulary, and contributing to its study, conservation, diffusion, and rehabilitation for the future. Keywords: Val do Ellas, Val de Xálima, Valego, Xalimego, Lexicon, Preservation.

ÍNDICE: Limiar | O léxico destas falas: trazos xerais | A reciprocidade necesaria: a recuperación das voces tradicionais do Ellas en harmonía co léxico galego e portugués | O dicionario necesario | Bibliografía