[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Ofrécese unha completa perspectiva diacrónica da lingua galega en zonas que actualmente non forman parte da Galicia administrativa, cuxas variedades denomina o autor "falas galegas extramuradas": a terra Eo-Navia (AS), os Ancares orientais (LE), o Bierzo occidental (LE), as Portelas (ZA), Calabor e o val do río Ellas (CA). Tras analizar a historia da formación da lingua romance na Gallaecia, trátanse as causas das esgazaduras da Galicia oriental. A continuación, lévase a cabo unha esclarecedora delimitación xeográfico-lingüística das zonas tratadas, seguida dunha caracterización dos trazos fonéticos, morfolóxicos e léxicos onde se tratan os que son comúns ao galego e ao portugués e outros atribuídos ao influxo do castelán, ás achegas do asturleonés e os considerados propios do val do Ellas. Deseguido, dedícase un capítulo a describir a situación sociolingüística actual destas falas, caracterizadas fundamentalmente entre a ocultación e a desgaleguización onde se salientan e denuncian cuestións que gardan unha estreita relación coa supervivencia da lingua: 1) o non recoñecemento como falas galegas; 2) o problema normativo; 3) a indefinición e incorrección do territorio; 4) a ausencia dun censo actualizado de falantes; 5) a mínima ou inexistente lexislación protectora; 6) o practicamente inexistente estudo científico no sistema educativo; 7) as negativas por parte dos gobernos asturianos e estremeños a asinaren acordos para a promoción do galego; 8) o incumprimento da Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias, aprobada en 1992 por representantes dos Estados membros do Consello de Europa, así como a desatención ás recomendacións deste Consello.