Bibliografia multidisciplinar da fronteira Portugal-Espanha

[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Intenta trazar a fronteira oriental do galego moderno nas provincias de León e Zamora, considerando conxuntamente as zonas en que a liña divisoria é clara e aquelas en que é aproximativa e tendo en conta a dificultade que supón establecer límites ríxidos entre falas que presentan fenómenos comúns, por teren a mesma orixe (o latín da Gallaecia romana). Para o trazado desa fronteira a autora ten en conta os seguintes aspectos: 1) Partindo dunha perspectiva estritamente lingüística, identifica os trazos pertinentes para delimitar a fronteira, prescindindo dos comúns a galego e leonés occidental, así como de solucións diverxentes debidas a diferentes estadios evolutivos; 2) Unha vez identificados eses trazos, determínanse as isoglosas correspondentes na rede de puntos estudados a través de inquéritos (34 localidades de León e 15 de Zamora) e contrástanse estes datos con outros tirados de fontes bibliográficas; 3) A partir das isoglosas e tendo en conta a súa combinación, procédese ao trazado da fronteira lingüística entre galego e leonés occidental, diferenciando unha divisoria clara (galego / leonés), determinada por feixes de isoglosas, e unha outra aproximativa, obtida tras a análise da franxa de transición determinada por isoglosas soltas. Nesta última diferéncianse cinco variantes (galego de transición, transición, leonés de transición I, leonés de transición II e a variante de Pombriego), cuxa divisoria se trazou seguindo o criterio de cruzar os puntos considerados de transición, deixando á esquerda os de galego de transición e á dereita os de leonés de transición I e II [Adaptación do libro de resumos do congreso]. | Índice: A problemática no trazado d fronteira lingüística | Trazos pertinentes para a delimitación da fronteira. As isoglosas | Trazado da fronteira tendo en conta a distribución das isoglosas | A situación lingüística nos concellos por onde pasa a fronteira | Conclusión

[Resumo extraido da fonte]

O avanço tecnológico tem desenvolvido novos processos de execução dos materiais de construcção, não tendo as técnicas tradicionais capacidade para competir, caem em desuso. No entanto, diversas civilizações desde a Antiguedade, através de processos arcaicos, conseguiam a obtenção de argamassas com uma capacidade de resistência só igualável à dos cimientos. 

Nas argamassas antigas era corrente a utilização de misturas unicamente de cal aérea com areia, que práticamente já não se utilizam. Hoje é necessário fazer uma recolha e avaliação dos métodos tradicionais com visa à recuperação desde conhecimento empírico por forma a poder-se chegar a um conhecimento científico. "... Se já não se sabe por experiência, como se fazia bem, pode-se, pela ciência, descobrir como fazer melhor."

Para este trabalho foram feitas recolhas de amostras de calcários, mármores e cais em alguns fornos tradicionais ainda existentes no sul e centro do país. Nesta primera fase foram analisadas algumas das amostras do ponto de vista químico e mineralógico visando obter um melhor conhecimento dos materiais constituintes das argamassas. 

O estudo feito, sobre um material tão importante e característico da arquitectura alentejana, a cal, procura ser o inicio de uma pesquisa sobre as argamassas tradicionais de cal aérea como ligante absoluto. "Para o construtor o estudo da cal é dos mais importantes porque da sua boa qualidade e apropriado emprego, depende em grande parte a solidez das obras necessárias".

En el artículo se da noticia de la existencia de las tres variedades lingüísticas que conforman la fala de Xálima, de la polémica en torno a su filiación y de su posible origen histórico. 

[Resumen extraído del prólogo realizado a la obra por Francisco Fernández Rei]

A presente monografía é o resultado de vinte anos de continuas visitas de Costas á zona para recoller material, que foi dando a coñecer nun bo quiñón de relatorios e de artigos, agora revisados, actualizados e agrupados nos diversos capítulos deste libro co que demostra que nada do que se refire ó Val do Ellas lle é alleo. Debulla con paixón e claridade expositiva, entre outros aspectos, a onomástica e a historia do galego na zona (con atención especial á toponimia), dá hipóteses sobre a mantemento da fala e a súa polémica adscrición lingüística e fai unha completa caracterización fonética, morfosintáctica e léxica, para rematar cunha análise da situación sociolingüística e da urxente necesidade de codificación destas falas para o que propón unha solución “á galega” [...]. Non separa o estudo lingüístico dos temas socias e legais, non escapa dos aspectos políticos, polo que o libro se abre cun longo capítulo sobre o contexto lexislativo e político de todas as linguas minorizadas de España, onde se atende a situación do galego, do vasco e do catalán nos seus diversos territorios e tamén a situación doutras linguas españolas que moita xente ignora a súa existencia, como ocorre co asturiano, aragonés, aranés, portugués, árabe e tamazig; e a seguir estuda a lexislación lingüística ignorada, particularmente a Carta Europea das Linguas Rexionais Minorizadas e a súa importancia para a normalización do galego de Galicia, mais tamén para o galego estremeiro e do Val do Ellas (p. 9).

[Resumo extraído da fonte] 

Presente ao longo de quase todo o território português continental e insular, o Veneno de Moriana parece ser, no distrito de Bragança, o romance tradicional mais frequente. É, pelo menos, o que deduzimos  das nossas recolhas, onde este romance surge em primeiro lugar, com 66 versões. O Veneno de Moriana apresenta na Tradição trasmontana dois modelos diferentes: um, que conta a história completa (uma jovem namorou com un rapaz; este - que "tinha por notícia as meninas enganar" - abandonou-se e ia casar com aoutra, vindo, para cúmulo, convidar a seduzida para assistir ao casamento; ela, para se vingar, mata-o, dando-lhe a beber vinho envenenado); e outro, de início truncado, que começa na proposta da rapariga ao rapaz para ir beber o vinho. Em qualquer dos dois tipos, o romance conclui-se sempre com a morte do sedutor, e o mesmo sucede em todas as Tradições pan-ibéricas, com excepção da Madeira. Aí, de facto, muitas versões do Veneno de Moriana não terminam no envenenamento do rapaz, e nelas, pelo contrario, o texto continua.

[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Traballo baseado nos datos das enquisas do ALGa -realizadas polo autor xunto con Rosario Álvarez Blanco e Manuel González González- e en gravacións. É un exhaustivo estudo morfolóxico sincrónico dos constituíntes de todas as formas verbais, con comentarios respecto á súa distribución dialectal e datos sobre a súa diacronía; no segundo volume ofrécense datos xeolingüísticos, que amosan a distribución das formas rexistradas en todo o territorio galego.

[Resumen extraído de la fuente original]

Este estudo sobre o xénero do substantivo está baseado na fala do concello ourensán de Castrelo do Val. Nel, deféndese que o xénero en galego é un clasificador que divide os substantivos en dous tipos: masculino e feminino. Faise referencia ó xénero do indoeuropeo e do latín. Constátase que a marcaxe do xénero no galego desta zona non é sempre previsible, a pesar de que a categoría de xénero ten unha marcaxe formal con -o e con -a moito máis recoñecible para os falantes galegos cá marcaxe do xénero en latín para os falantes latinos. Por último, demóstrase que a variación xenérica masculino/ feminino vale para categorizar como distintas dúas entidades distintas que, fundamentalmente, teñen unha feitura diferente e, como consecuencia desa forma diferente, tamén teñen funcións distintas, distinto tamaño, etc. A análise dunha fala concreta é extrapolable a todo o galego. Palabras clave: xénero, morfoloxía, galego, substantivo, flexión.

This study on noun gender focuses on the Galician speech of Castrelo do Val (Ourense). I argue that in Galician, gender is a classifier that divides nouns into two types: masculine and feminine. Special reference is made to gender in Indo-European and Latin. I prove that gender marking in the Galician spoken in this area is not always predictable, although gender has a formal marking with -o or -a endings much more evident than gender marking was for Latin speakers. Finally, I demonstrate that the generic variation masculine/feminine is used to categorise as different two entities that mainly have a different shape and, consequently, different function, size, etc. The analysis of a particular speech can be extrapolated to Galician as a whole. Keywords: gender, morphology, Galician, noun, inflection.