urn:nl-mpi-tools-elan-eaf:4d65f847-8665-4ef0-8101-56b0d7268048
425
Si, señor.
De aquí tamén, do lado de Turei é... igual, codia, codia e miolo.
Hai moito, hai moito... | moi común, é moi común.
[Asent]
[Asent]
[Asent]
[Asent]
Xa de principio, o que se fala dun lado e do outro xa é bastante parecido, e despois, claro, imaxino, o que di usted, sabendo aquelas palabriñas, porque hai algunhas palabriñas que son distintas, pero bueno, sabendo aquelas catro palabriñas e tal...
É a misma cousa, [Riso] é a misma cousa.
Si, claro, para min é... é un mundo, para min é un mundo diferente, eu son do mar, eu son de alí arriba, xa é... é outra cousa.
Entende, si, si que entende ben.
Non, pero o que queremos é, o que queremos é iso.
Cando, cando estamo do outro lado da raia, [Emisión] son eu o que [Riso] vai intentando pescar e deste lado [Riso] vámonos enseñando un e outro.
[Riso]
[xxx]
[Riso]
Si, eu estudei e incluso vivín en Brasil, entón [Emisión] xa me quedou, xa me quedou.
Pero incluso, ía dicir eu, cando vamos por alá... eses días de traballo, falamos en portugués... cando vimos deste lado, falamos en galego, bueno, máis, máis ben eu falo galego [Riso].
Si, por exemplo |
[Riso]
[Asent]
Fala |
Si, señor.
[Asent]
É, é verdade.
[Asent]
[Asent]
[Riso] Está ben, el ten esa habilidade.
Ah, o que fai... [Riso] | non sei como se chama, que fai de...
Non me sale, non me sale, pero ben sei, ben sei, ben sei, bueno, o rapaz que fai...
[Riso]
Si, si, si, si, non me sale ahora o nome.
Hai, hai un progama na Televisión de Galicia que é así de humor, chámanlle Land Róber, porque o, o home chámase Roberto, pero bueno, fan a, a, a broma | Roberto Vidal, Roberto Vidal, aí está.
[Riso]
El si, si, [xxx].
Non, non, non, non, é | era | é, é galego.
El ten varias personaxes -non?-, el interpreta | é un programa de humor, entón interpreta varias personaxes, e unha dela- | un des-, deses, é un, un señor portugués que lle tocou a lotería.
[Riso]
[Riso]
[Riso]
[Riso]
Non, non, claro, claro, pero si, si, entón fai aquel personaxe e calquera cousa a resolve | "Non sei que", "Ah, está ben, pagamos aí o que faga falta e tal" e fan bromas, fan bromas con iso.
E, e... é dicir, é como, como que lle tocou os euromillós ou algo deso.
Si.
[Riso]
[Riso]
[Riso] Ai, si?
Eso xa, xa, xa, xa non sabía eu [Riso].
[Riso]
Si, tamén, o Luar.
O Luar é, é os venres, é así de música.
É difícil.
Non, pero a xente de aquí da raia ve...
Aquí e incluso por Asturias, León, Zamora, tamén a xente ve moito... a Televisión de Galicia.
Emite | quero dicir, a señar é boa, cóllese, cóllese ben a antena e...
[Asent]
[Riso] Si, si.
[Riso] Bueno, son, son simpáticos, son moi simpáticos.
Despois fai outras... brincadeiras, está alí con algunha cousa [xxx].
Ai, si?
Pode ser.
[Riso]
E cando van alá, por exemplo, a Montalegre, [Emisión] como falan?
Como falan con iles?
Igual.
Entón non hai ningún problema de, de comunicación, digamos, enténdense |
E adaptan un pouquiño... o idioma para facerse entender... ?
Tal como estamos falando agora, falan alí.
[Asent]
[Asent]
E que tal pensa que se fala aquí o... o idioma, o galego, como, co-... como se fala aquí?
[Asent]
Si, tam-, tamén.
[Emisión] Depende, nalgunha cousa, si, noutra tamén parecido con Lugo, depende, depende.
[Asent]
[Riso] Que lle, que lle parece, o, o que se fala na, na TVG, que lle parece esa, esa maneira do, do galego?
Non, ou no tele-, no telexornal ou... nos programas así en xeral da TVG.
É correcto?
E entende ben.
E... e... enténdese mellor iso do que se entende, por exemplo, a Televisión Española?
Igual.
Enténdese igual e non hai dificultade, nin en, nin en entender o castellano nin en entender | [Emisión] porque o galego da tele é un p- | é diferente do que se fala aquí, e o castellano, pois é castellano, pero bueno.
Si, si, que é verdad, Cangas e por aí.
Si, si.
[Asent]
E por aquí máis, máis cerca, máis cerquiña, [Emisión] as distintas localidades falan diferente, quero dicir, estas aldeas, Boullosa, Baltar... ?
É como aquí.
[Asent]
[Asent]
[Asent]
[Asent] Eu tamén falo así [Riso], si, si, eu digo "domin[x]o", si.
[Asent]
[Asent]
Unhas pequenas diferencias, [xxx].
Si, si.
[Asent]
[Asent]
E, e, e a xente máis nova fala distinto da xente máis vella?
Esto pregunto porque, bueno, antes o gallego na escuela, nada, entonces ahora os rapaces van á escuela... e aprenden aquel galego máis... bueno, correcto, como di usted, máis... máis dos libros, digamos -non?-... pero... os | a rapazada fala como nos libros ou sigue falando como os pais e os abuelos?
[Asent] Está ben.
[Asent]
Entón, nese sentido, pensan que a, a... | [Emisión] é dicir, ese galego que se fala aquí manterase, sobrevivirá no tempo, se a, se a xente nova fala, pois quedará.
Eso está ben.
[Emisión] En todo caso, eu supoño que cando se escoita falar un portugués, enseguida se, se sabe, non?
É dicir, está nun bar e tal, "Este aquí é portugués".
[Asent]
Pero, pero o que se fala aquí en Turei, por exemplo, é moi parecido con isto.
Pero é portugués, é dicir, parécese, pero...
Si.
[Asent]
Efectivamente.
E que é máis parecido, do que se fala aquí en Santiago, que é máis parecido, aquel portugués de Turei ou -eu que sei- o galego da Coruña ou de Lugo?
E que, que sería o máis parecido, o máis | ?
[Asent]
[Asent]
[Asent]
Pero conócense, é dicir, son, son distintas, pero xa se sabe, xa se sabe |
E aquí como é?
E, por exemplo, para tomar a sopa?
E eles?
Unha cunca.
[Asent]
A culler.
E o, o cuchillo, faca.
Si, si.
Ah, a que é | a grande, a de, a de da pota para o plato... un cucharón...
Si, señor.
E, e, e na casa, bueno, polo que vexo, falan galego sempre.
E cos fillos, cos netos... ?
Están, está fóra, non?
Están en Barcelona.
[Asent] Xa van |
[Riso]
[Riso]
[Riso]
[Riso] De pasar o verán aquí [Riso] xa... [Riso] | bueno, iso é ben, iso para os rapaces é unha riqueza tamén e para, para o seu desenvolvemento e, e todo eso, é moi bon, é moi bon.
Entón, non hai ningunha circunstancia, fóra diso, en que cambie para falar castellano ou tal.
Pregunto porque antigua-, antiguamen- | hoxe xa é | hai unha libertad -non?-, pero antiguamente, se un tiña que ir facer calquera cousa no ayuntamiento ou tal, os papeleos e iso era todo en castellano.
Ou, ou como era?
Si, que vai, vai un se adaptando.
[Asent]
Claro.
Claro, claro, é outro idioma, non é, non é moi distinto, porque tampouco... [xxx].
[Riso]
[Riso]
[Riso]
Si.
[Riso]
Claro.
[Riso] Bue- |
O galego entendo, sim... há uma ou outra palavra que não precebo bem, sim, mas percebo.
Não, não, não, nós queremos que falem o... o galego de aqui [xxx].
Sim.
Mas ele, ele sabe melhor o português do que eu sei o galego, sabe mais, sabe mais o português que eu sei o galego, sim.
Quer d- | ele fala galego, eu falo na mesma [TranscrDubidosa], [xxx].
É, o... | e é, é porque | que lá está, o português, o David foi professor no Brasil e o português é uma língua que se consegue conhecer com mais facilidade do que o galego, e então eu n-... não | eu a menos que veja a TVG, e, e mesmo assim é difícil ver a TVG, em Portugal eu não ouço falar galego, em, em Lisboa não oes, n-, não se ouve o galego, é impossível, então | mas eu consigo perceber, até porque, pronto, há [TranscrDubidosa] uma formação, consigo perceber, mas falar ainda não, ainda não consigo.
[Asent]
E como a senhora dizia, era novo, quando se é novo, aprende-se as línguas com facilidade.
Quando se é novo é sempre máis fácil.
É que | da televisão.
Ah, fala português?
E el, e el é português?
Então por que é que ele fala português?
Ah.
Ah... [xxx].
Mas cuidado, que... [Riso] em Portugal é mais agressi- | é pior do que... [Riso] na Galiza.
[Riso]
[Riso]
Só | aqui as pessoas conseguem ver a TVG, mas fora da fronteira... | eu acho que a maior parte das redes de cabo já não têm a TVG, há uns anos tinham TVG e a TVAndaluzia, agora já não, temos a TVE, a TVEspanhola, a TV [xxx], acho que já não temos a TVG, pelo menos na maior parte do | de | das redes, do | de cabo, sabem?
Mas sabem que os pr- | quando apareceu o Euromilhões, os primeiros prémios foi para ai... trés em cinco, uma coisa assim, cairam todos em Portugal.
O Euromilhões, sim, os primeiros prémios, se calhar é por isso que ele fas essa, essa broma.
Qu-, quando apareceu o Euromilhões há uns anos, os primeiros prémios foram para Portugal quase todos.
Se calhar é por isso.
[Riso]
E eles quando vêm cá a mesma coisa.
Colher.
Si, igual.
Si.
É moita convivencia, [xxx].
De feito, claro, iles, todos o-, todos os da fronteira, da raia connosco, saben o español coma, coma nós, e nós o portugués pois é igual.
A min se me preguntan como se chaman case, as cousas todas portuguesas, case cho digo, home, non... todas, pero parte delas, das oc- | que se conocen por aí...
Si, si, si.
Si.
Par-... par- | claro, para ti xa che parece, pero para nós non.
[Riso]
Claro, claro, claro, [xxx].
Non sei.
Para que o | eu podíache falar un pouco máis o portugués para que entenderas máis.
Claron, non, claro, [xxx].
Sabe máis?
Ai, claro, claro.
Mái-, m-, máis alí, máis alí va que tamén inténtante falarlle o ga-, o galego.
Enténdeno tudo, pero non saben falar |
Nós, nós tuvemos |
Nós, nós tuvemos un, un, un rapaz eiquí connosco... once anos, veu, tería doce anos... e xa acabara a cuarta clase en Portugal, e estuvo eiquí connosco, con nós, once anos, vén ahora aquí... mais non... | pero non podes dicir "Non, iste é portugués, eh".
Igual ca min.
E escribe... o español coma o portugués.
Cuidado, eh.
Il ahora está en... está en Suíza.
Il estaba, el estaba enseñando, porque nós tíñamos unhos rapaces, entonces il, viñan da escola e il axúdaballe a faer as cousas, pois il aprendeu | escribiu unha carta desde alá, porque il, despois seguiu vindo eiquí, onda nós... e... escribía o español correcto como o español, eu non sei, il... il tamén enseguida sacou logo a cuarta clase...
E ve, ve, ben ve que non é [TranscrDubidosa] | o portugués pégase moito, é raro unha persona que sea portuguesa... que lle escape o portugués, pero aquil nada, non hai quen diga "Pois é portugués".
E pois así... é para todo. [TranscrDubidosa]
Pois os... | eiquí os españoles collemos máis... o | eu que sei, o acento portugués máis fácil cós portugueses o español.
A | va, va | tu ves o... -como se chama, home?- que traballa no Ran Rober, o...
Como se chama, home?
Oi, o |
[Emisión] Si, home, como é?
Que, que, que fai o papel dun que sa- | aínda sae cun acordeón...
[xxx] como lle chaman, home.
Tamén non me sale.
Roberto Vidal, Roberto Vidal.
Pero fala o, fala o, fala o portugués, pero ben falado, eh.
Fálao |
Il é de eiquí de España, está en España.
Eso é que eu non sei.
Si, si, "Eu |" e entonces di... di "Eu cos meus millois | milhões faço o que me sae dos colhões".
Entonces dice |
Si, si, para broma, si.
Non, e ademais |
Tocáronlle douscentos milhões... dis "Tocáronme douscentos milhões, mais eu cos meus milhões faço o que me sae dos colhões".
[Riso] Entonces, apareceulle un irmao.
Entonces, aí lle apareceu lá un irmao e tal, "Entón, como se chama", dis "Chámase Brito", e entonces "Oh, irmao, tal é que sei o tal", "Que é que queres?", "Olha lá, tocáronte moitos milhões e eu tal e cual", "Oh... oh, Brito, oh, Brito do carallo, xa sei ao que vés, aos milhões".
Pero en Protugal ven muoito iste... iste programa, e hai outro programa, que lle chaman o Luar, e en Portugal veno... [xxx].
Ah, xa non...
[Asent]
Si, si, si.
[Asent]
Todo, to-, todo | toda esta zona de, de, de, de Portugal, bu...
Si, si.
Pero iste |
Pero iste é |
Ise fala o portugués, pero... ben falado, eh.
Si, si.
Si, brincadeira, de todo, bueno.
Claro, ao mellor, claro.
Claro, pois.... fixo referenc- | [xxx].
Que dicía que lle tocaran doucentos milhões.
Nós, nós falamos [Emisión] | eles falan o portugués como teñen que falar e nós como entendemos e falamos | e nós | entenden eles entenden o español coma, coma... coma nós o portugués, é igual, é o mismo.
Igual, a misma cousa.
Non.
Que va, non, non, que va.
Non, non, ile-, iles, iles |
Tal, tal como estamos |
Todos os raianos de por aí, e todos |
Iles veñen a Xinzo... bueno, [Emisión] calquera cousa que cheguen a Xinzo, todo o mundo... entende, iles saben, e nós imos a Portugal, ás veces eu ainda me río, digo "Esto como se chama?", da carne, porque a carne, o zanco divídese en moitas partes -non?-, entonces eu dígolle "Iso que é? É, é alcatra?", dis "Nós aquí chamámoslle desta forma", que ao mellor non é a misma coisa, ao mellor é o redondo, chámanlle igual o redondo ou danlle outro nombre, e así, pero entender entenden todo igual.
É igual.
Eiquí o gallego xa tu xa ves que a parte de Lugo... falan distinto, "aló", "acó"... a parte de Orense xa é distinto, non sei a parte de, de... de, de Ferrol, pero penso que vén sendo parecido á de Orense, ou?
E nalgunha cousa, non.
Si, tamén vexo na, na... | ás veces de serán nas películas estas de... | do, do, do... | que fan, da forma que falan, digo "Quererán fa-, falar así... ou, ou é que será... ?" non sei.
No, no, non Ran Róber?
Ah... non, normal, non, non, non [xxx], ese, ese correcto.
É correcto, si.
Si, si, bueno, ho, claro.
Non, enténdense as dúas igual, é igual, [xxx].
Eso é o mismo. [TranscrDubidosa]
Non, non, é igual, é igual.
Si, si, claro.
O | si, o, o... | claro, eu, ao que lle encontro máis é ao de Lugo.
Bueno e á parte, á parte de... [Emisión] de Vigo, tamén polos mariñeiros tamén, tamén falan un pouco distinto, eh.
Eso, aí, por aí falan un pouco distinto, pero do demais, máis nada.
Non te creas.
[Emisión] Mira, o pueblo siguiente é Sampaio, e xa teñen | a f-, a fala é igual, pero certas palabras non as pronuncian igual.
Nós chamamos "domingo", "un domingo", vamos a poñer, "é un domingo", o lunes, Portugal é distinto, "un domingo" e eles din "domin[x]o".
É, "domin[x]o"?
"Domin[x]o", bueno, pois nós encontrámolo distinto, porque nós dicimos "hoxe é domingo"... e eles din "hoxe é domin[x]o".
Asi, pero... pero a, a fala é a misma e todo é o mismo, a, a | palabras [xxx] que se pronuncian distinto, [xxx] | nada.
Bueno, case, case que... | case igual, é igual.
Nada, non.
Si, xa estudian |
Si, si.
Claro.
Si, máis dos libros, si, o gallego dos libros, si.
Bueno, falan coma, coma os pais e coma os abuelos, [xxx].
Home, ás veces din algunha palabra, ás veces din algunha palabra como, como, como estudian o galego e eso, pero nada.
Si.
Si, si, si.
Si [Emisión], si, nada. [TranscrDubidosa]
Si, bueno, [Emisión].
Si, claro, [xxx], eso é rápido.
É moi parecido, pero xa é portugués, falan portugués.
Vós falastes, vós falastes alí... entenden o, o español como ent-, como entendes tu, pero claro, iles falan portugués porque son portugueses, é normal.
Non, non, nós, nós, nós tamén falamos moito portugués, eh, nós moitas palabras son portuguesas.
Nós que as conocemos | ademais, as cousas, parte das cousas, pronúncianse igual en Portugal que aquí... en Galicia, por onda nós.
Nós é un tenedor e... iles é... nós é un tenedor e... en Portugal é un, un ga-, un, un garfo.
Aquí é un tenedor.
[xxx]
Un, un | non é cucha- | é, é unha, unha, unha taza chámanlle unha cunca, e unha, e unha, e unha cuchara é unha cuchara... non?
Ah, é culler, [xxx], é culler, é culler, é culler, si, é culler, o garfo, o garfo é o garfo e a culler é a culler.
Nós a, a culler... a culler, chamámoslle á, á, á que de botar a, a sopa ou o caldo.
Si, a grande, [xxx].
Unha culler, unha culler.
Si.
Bueno, cos netos, véñennos dous, cuando...
Entenden o gallego |
Están en Barcelona e veñen, cuando terminan o cole[x]io, un ten dezasete anos e outro ten doce.
O pai non quere que lle falen en castellano aos rapaces, dixo "O castellano xa o falan iles alí e o catalán, tu fálalle o gallego".
Pero ás veces, como os rapaces falan o castellano, ás veces aínda lle | anque non se- | falemos mal, pois fálolle [TranscrDubidosa], pero iles entenden perfectamente todo, [xxx] o gallego, si.
E xa falan | cuando eran máis pequenos, iban alá e dicían | dicía o pai "Chegan alí e xa están falando palabras en, en gallego".
Claro.
Si, todo, todo o que aprendan se sepan, todo é bo.
Non, non.
Bueno... [xxx] nós, en gallego |
Fa-, falámoslle como sabemos... [xxx].
O, o, o, o gallego, o gallego practicamente somos acolledores e tratamos de, de, de darnos a comprender e saberlle comprender o que din e dicir | bueno, falar o castellano, anque llo falemos mal, falámoslle o castellano, pero vas onda os catalás e non é así, iles... falan o catalán... non, non, que va, nin o saben, tampouco, non, falan aquil catalán cerrado, é o catalán cerrado.
Fomos unha vez alá eu e os fillos, e fomos... así... cazar, e fomos comer alí a unha | chamábanlle unha masía, entonces, estábamos alí comendo e dixéronme "Mira, vai... alá e pídelle tal", eu faleille en castellano, como sabía, "Mire, por favor, me puede dar tal?", alí a unha vella, a vella tería por aí ochenta anos.
E eles que en | se-, seguro, seguro que me mandaron xa para se riren, eh... non sei certo.
Entonces, "Pero que? Tu dixécheslle?", "Díxenlle, pero a vella, a vella non me fixo caso ningún".
Entón iles ríronse, entonces, claro, foron iles alá, faláronlle en, en catalán, entonces, claro, a vella xa lle deu [TranscrDubidosa].
Iles ao mellor xa sabían que eu lle iba falar o castellano, anque llo falara mal, e que non me iba entender nada... s- | cerrado, cerrado e fuera [TranscrDubidosa].
Tiña por aí ochenta anos, aínda estaba traballando coma buh.
Si.
Exactamente, porque xa che | é moi cercano, moi, moi | oita convivencia e... | si, si.
Bueno, porque hai... | somos, somos cercanos e había moita convivencia e claro, unhos máis e outros menos, pero sabíase.
Si, bueno, si, si.
Si, bueno, pero sono -non?-, sono [Riso], si, si.
Claro, moi diferente.
É, eso, eso, moi diferente, [xxx].
E tu entendes o... español?
Si, que ás veces | si, bueno, [xxx].
[Riso]
Eles, eles | non importa, eles [xxx].
Si.
Si, si.
[xxx]
Ah...
Ah, entonces claro, claro, claro.
[Asent]
[Riso]
Si, si, si.
Ah, non, claro, normal.
Porque era novo, aínda era novo, claro.
Si.
Si.
Igual, igual.
Está en Suíza.
Eso sempre digo eu.
Pois era portugués, eu [xxx].
Non, il | si, bueno, hai quen se lle dá máis fácil e... [Emisión], bueno.
Pero, bueno, é o que dicíamos |
Moito, si, si.
Pégase máis.
Non.
Non, bueno, a [xxx], si.
Ai, [xxx].
Si, pero | si, bueno, xa te dás de conta, [xxx].
Si, bueno, bueno, pero iles xa, xa saben cual é.
Tamén [xxx] |
Si.
Si, entonces...
Non, é español, é español.
Español.
Pero non lle, non lle encontras a diferencia.
Porque no programa...
Si.
[Asent]
[Asent] Si, si.
[Riso]
[riso]
[Riso]
Si, si, si.
Si, algo, algo... [xxx].
Bueno, anque non lle tocara, [xxx].
Si, si, si, apareceulle un irmao, si.
Si, moito tamén, tamén, Luar tamén.
[Asent]
Ah, claro, claro, home, si, si...
[Emisión] É que tu, tu queres saber que estamos rodeados, toda a zona, de Por- | fronteiriza, Portugal e España.
Bueno... pois nada.
Si, si.
Si, outras cousas, bueno, bueno, si, si
[Asent]
Ao mellor, claro, ao mellor é eso, [xxx].
Ah [Emisión] -ves?-, ah, levan a eso.
Si.
Si, si, si, si, si.
Eles entenden, [xxx].
Si, igual, igual.
Non, non, [Emisión] mira, fala coma, coma... coma o rapaz iste, claro, non entende, non entende, xa non convive con xente española nin esa | nin, nin eso, pero todos os | lle chamamos [xxx] por aí, [Emisión] non, non hai problema, nin nós nin iles.
[Asent]
Si, si, [xxx].
[xxx] palabras, palabras.
Palabras.
Non, eso é igual.
Bueno, hai unha preparación...
Bueno, de Lugo xa non falan coma nós, xa non falan tan...
Palabras, [xxx], palabras, si.
Non, e mira, unha ventana unha xanela, un cuchillo unha faca, un | moitas palabras... [Emisión] bueno, que as entendes, pero... claro, son de alá.
Porque, porque conocemos e [xxx].
Un tenedor.
Unha cuchara.
Non, é porque é moi igual.
Unha cunca [xxx].
Non.
Ai, a | ah, si, si, si, si, é culler, si, non me acordaba, é culler.
Si, si, si.
Tamén é cuchara.
Cucharón [xxx], bueno, eso non... pero é así.
Si.
Si.
Pero é igual, pero eles tamén entenden o... o galego.
Están en Barcelona e veñen de verao, veñen... na vacaciós [xxx].
Non quere, el non quere, si, porque dice que o castellano xa o falan eles alí, [xxx].
Bueno, pero... falamos, [xxx].
Si.
[xxx]
Bueno, vouche dicir unha cousa, que nós cóstanos máis falar o castellano, unha vez que estamos falando eiquí entre nós o gallego, vén un falando castell- | cóstanos máis, se estás unhos días convivindo con eles, costa | xa se con- | -entendes?- xa vas adaptando máis, pero claro, cóstanos, si... non é que non sepamos | ou bueno, saba- | sabémolo daquela maneira, como sea, pero bueno, que o entendemos ben o castellano -non?-, pero... claro, poste a falar cunha persona que fala o castellano, e nós estamos metidos eiquí no gallego e cóstache... cóstache falalo.
Exacto.
Pero non temos o acento que, que temos que ter, eso xa é o primeiro.
Claro, é así.
Non, pero ben nos entendemos todos, eh.
Si, bueno, claro.
Bueno, os catalás tamén, pero tamén falan o castellano, eso non...
[Riso]
Claro, os fillos, os fillos, como non | sabían que non iba entender, ríanse.
Non lle entendeu, claro, [Riso].
[Riso]
Si, bueno, coa xente de antes, xa maior, que non... non, non [xxx].
Bueno, é...