[Resumen extraído de la fuente original]

Este artigo presenta os resultados preliminares dunha investigación sobre a actual situación sociolingüística de San Martiño de Trebello, As Ellas e Valverde do Fresno, os tres pequenos concellos da provincia de Cáceres nos que coexisten, desde a Idade Media, tres variedades lingüísticas locais estreitamente asociadas co sistema lingüístico galego-portugués. Como exemplo de enclave lingüístico, esta comunidade constitúe un laboratorio no que observar a dinámica das variedades lingüísticas en contacto, as identidades, o mantemento e a substitución de recursos lingüísticos, as representacións sociais sobre as súas peculiaridades idiomáticas, etc. Neste artigo, presentamos unha análise das condutas verbais declaradas, así como das actitudes lingüísticas da mocidade da comarca, co obxectivo de afondar nos factores que continúan impulsando o proceso actual de mantemento das variedades locais. Os datos proceden dunha enquisa realizada ao universo do alumnado de máis de 10 ou máis nos tres concellos. A conclusión do noso traballo é que ao contrario do que ocorre en moitas comunidades de enclave, o Val de Xálima presentou tradicionalmente uns indicadores da vitalidade lingüística moi elevados, tanto pola consistente transmisión interxeracional como polo gran aprecio que a comunidade ten con respecto ás variedades locais. Con todo, este enclave está a afrontar os retos que supón o paso dunha economía tradicional a outra, aínda emerxente, relacionada, por un lado, co recoñecemento interno e externo da súa particularidade idiomática, e polo outro, cunha nunha maior intensidade de intercambios co seu contorno máis próximo por mor dos cambios estruturais da rexión nas últimas décadas. Palabras chave: Enclaves lingüísticos, Val de Xálima, mantemento e substitución lingüística, actitudes lingüísticas, política lingüística.

This paper presents preliminary results from research into the current sociolinguistic situation in the three areas that make up the Val de Xálima (Extremadura, Spain). Since the Middle Ages three linguistic varieties pertaining to the Galician-Portuguese language system have existed in this area. This community constitutes a sociolinguistic laboratory in which to observe the behaviour of languages in contact (i.e. the local varieties and Spanish), with regard to issues such as identity construction, social cohesion, language maintenance and loss. The aim of this paper is to present an analysis of practices, attitudes and ideologies in this linguistic community, especially among the young population, to determine what factors promote ongoing local variety maintenance. The data were collected through a questionnaire. The results of the study suggest that, unlike many community enclaves, the Valley shows very high indicators of language vitality because of continued intergenerational transmission as well as the community’s deep-rooted appreciation of local speech varieties. However, the linguistic vitality of this enclave is now challenged by accelerating economic growth and increasingly intensive trade with outside areas ensuing from structural changes in the region over the past two decades.Keywords: Language enclave, Valley of Xalima, language maintenance and shift, language attitudes, language policy.

ÍNDICE: 1. Introdución. | 2. As comunidades de enclave. | 3. O enclave estremeño de Xálima. | 4. Metodoloxía. | 5. Resultados. | 6. Situación legal e política lingüística. | 7. Conclusión. | Referencias bibliográficas | Apéndice. Cuestionario